بزرگ‌ترین مجموعه فرهنگی جهان بر پایه وقف و اعانه‌های مردمی فعالیت می‌کند

به گزارش روابط عمومی خیریه عترت بوتراب به نقل از شهرامید، آیینی نیک‌خواهانه که در تاریخ ایران وقف نامیده می‌شود، تنها به مردمان این سرزمین وابستگی نداشته است. این سنت عام‌المنفعه البته با نام «وقف» تنها در فرهنگ ایرانی- اسلامی از گذشته‌های دور تا امروز شناخته می‌شده اما چنین روشی از نیک‌اندیشی، در بسیاری از کشورهای جهان به‌ویژه در حوزه فرهنگ و اجتماع وجود داشته است.

امروزه بخشی بزرگ از فعالیت‌های بنیادهای بزرگ فرهنگی در کشورهای بزرگ جهان، با بهره‌گیری از سنتی شبیه وقف پشتیبانی می‌شوند. این مساله به‌ویژه در زمینه فعالیت‌های حوزه میراث فرهنگی و موزه بسیار به چشم می‌آید. ژان لوک مارتینز، رییس موزه لوور پاریس، چند ماه پیش در سفری به ایران برای بازدید از موزه‌های بزرگ تهران و نیز انجام برخی همکاری‌های حوزه موزه‌داری، هنگام بازدید از کتابخانه و موزه ملک، به‌عنوان بزرگ‌ترین موقوفه فرهنگی ایران تاکید کرد بخشی مهم از بودجه موزه لوور پاریس با اعانه‌های مردمی تامین می‌شود؛ روشی نزدیک به وقف در سرزمین‌های اسلامی.

برخی بنیادها و موسسه‌های بزرگ فرهنگی در کشورهای بزرگ جهان اما اساسا بر پایه سنتی شبیه وقف در فرهنگ ایرانی- اسلامی، بنیان گذارده شده و فعالیت می‌کنند. موسسه اسمیتسونین (Smithsonian Institution) در واشنگتن دی‌سی آمریکا، در زمره نامورترین نهادهای فرهنگی و موزه‌ای با تکیه بر سنت اهدا و وقف (Donation) به شمار می‌آید. موسسه اسمیتسونین در سال ۱۸۴۶ میلادی در آمریکا بنیان گذارده شد. گسترش دانش به‌‌ویژه در حوزه میراث فرهنگی بشر، هدف اصلی این بنیاد بزرگ علمی- فرهنگی به شمار می‌آید. اسمیتسونین با برخورداری از کمک‌های خیریه توانسته است در جایگاه بزرگ‌ترین موزه علمی، فرهنگی، تحقیقاتی جهان جای گیرد.

این بنیاد فرهنگی در واقع مجموعه‌ای از موزه‌های خیریه به شمار می‌آید که بیش از ١٣٨ میلیون اثر و نمونه علمی و یادگار فرهنگی از کشورهای گوناگون را دربرمی‌گیرد. این موسسه، از مجموع ١٩ موزه جهانی، ۱۵۶ موزه در سراسر آمریکا، یک باغ وحش، ٩ مرکز تحقیقاتی و ١٢ باغ همگانی شکل گرفته است. گستردگی بنیاد اسمیتسونین، آن را به بزرگ‌ترین موزه علمی، فرهنگی و تحقیقاتی جهان بدل ساخته است. بودجه فعالیت‌های گسترده این بنیاد وقفی و خیریه بر اساس کمک‌های دولت فدرال آمریکا و البته کمک‌های خیریه منابع خصوصی تامین می‌شود.

پارک ملی جانورشناسی اسمیتسونین، موزه ملی تاریخ طبیعی آمریکا، موزه ملی تاریخ آمریکا، موزه ملی هوافضای اسمیتسونین، نگارخانه هنر فریر، نگارخانه آرتور سکلر، موزه ملی پستی آمریکا، موزه و بوستان مجسمه هرش‌هورن، موزه ملی سرخ‌پوستان ایالات‌متحده آمریکا و موزه ملی هنر آفریقا، از جمله نهادهای پرآوازه بنیاد این اسمیتسونین در آمریکا به شمار می‌آیند. بخشی مهم از فعالیت‌های نهادها و مرکزهای فرهنگی بنیاد اسمیتسونین، در حوزه تاریخ طبیعی و انسان‌شناسی متمرکز شده است. میزان کمک‌های خیریه مالی به این موسسه بزرگ جهانی به اندازه‌ای برآورد شده که آن را در زمره نهادهای ثروتمند مالی جای داده است، به گونه‌ای که بر آن اساس توانسته است هر سال بر فعالیت‌های خود در حوزه میراث فرهنگی و موزه‌داری بیفزاید و مرکزهای خود را گسترش دهد.